Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Brzezinach

POSTANOWIENIE

Dnia 2 maja 2018 r.

Sąd Rejonowy w Brzezinach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSR Joanna Rezler-Wiśniewska

Protokolant st. sekr. sąd. Halina Barjasz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 kwietnia 2018 r. w B.

sprawy z wniosku H. W.

z udziałem B. Z., K. Z.

o dział spadku i stwierdzenie zasiedzenia

postanawia:

1/. stwierdzić, że B. M. i K. małżonkowie Z. nabyli w miejsce H. W. z dniem 1 lipca 2010r. do wspólności małżeńskiej majątkowej przez zasiedzenie udział w wysokości ½ (jednej drugiej) części we współwłasności nieruchomości zabudowanej, położonej w (...), gmina K., dla której to nieruchomości w Sadzie Rejonowym w Brzezinach jest prowadzona księga wieczysta (...);

2/. oddalić wniosek o dział spadku po I. K. (1);

3/. ustalić, że każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w obu połączonych sprawach.

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 20 stycznia 2017r. B. i K. Z. wnieśli o stwierdzenie, że z dniem 1 lipca 2010r. nabyli przez zasiedzenie własność zabudowanej nieruchomości położonej w F., oznaczonej jako działka nr (...), obręb (...) F., o powierzchni 1875m ², oznaczonej na podstawie wypisu i wyrysu z rejestru gruntów sporządzonego przez (...) i K.K. nr 421.753.2016.109 z dnia 7 grudnia 2010.

Podnieśli, że z dniem 1 lipca 1980r., tj. od przekazania gospodarstwa rolnego przez I. K. (1) rozpoczął się bieg terminu samoistnego władania. Oświadczyli, że władali działką samodzielnie i traktowali jak swoją własność.

/wniosek – k. 3 – 6, I Ns 24/17/

Wnioskiem z dnia 3 lutego 2017r. H. W. (sygn. akt I Ns 39/17) wniosła o:

- ustalenie, że w skład masy spadkowej po I. K. (1) wchodzi nieruchomość położona w F. pod nr 51 o powierzchni 1874m ² zabudowana budynkiem mieszkalnym oraz budynkami gospodarczymi dla której prowadzona jest księga wieczysta nr KW (...) o wartości ok.200.000zł.,

- dokonanie działu spadku po I. K. (1) w ten sposób, że opisaną nieruchomość przyznać na własność uczestniczce B. Z. jednocześnie zobowiązując do dokonania odpowiedniej spłaty na rzecz wnioskodawczyni według wartości przyznanych im praw,

- zasądzenie od uczestniczki postępowania B. Z. na rzecz wnioskodawczyni kosztów postępowania.

W uzasadnieniu wskazała, że oprócz nieruchomości opisanej we wniosku położonej w F. innych praw majątkowych I. K. (1) nie pozostawiła.

/wniosek – k. 3 – 5/

W odpowiedzi na powyższy wniosek uczestniczka wniosła o zawieszenie postępowania do czasu rozstrzygnięcia w sprawie I Ns 24/17, oddalenie żądania wniosku, o obciążenie wnioskodawczyni kosztami postępowania w tym kosztami zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. Podniesiono, iż w tutejszym Sądzie zawisło postępowanie z wniosku B. i K. Z. o zasiedzenie a przedmiotem postępowania jest nieruchomość wskazana jako masa spadkowa do podziału. Została ona przekazana uczestniczce postępowania wraz z gruntem rolnym położonym w F. jako całość gospodarstwa rolnego.

/odpowiedź na wniosek – k. 34 – 35/

Wnioskodawczyni poparła wniosek o dział spadku, wniosła o oddalenie wniosku o zasiedzenie.

Uczestniczka wniosła o oddalenie wniosku o dział spadku, poparła wniosek o zasiedzenie. Mąż uczestniczki przyłączył się do jej stanowiska. Ostatecznie jednak wnieśli o stwierdzenie, że nabyli ½ udziału w tej nieruchomości, gdyż drugą połowę uczestniczka postępowania nabyła na skutek dziedziczenia po matce i jest ujawniona w księdze wieczystej.

/protokół z rozprawy - k.76, k. 87 - 91/

Postanowieniem z dnia 1 lutego 2018r. na podstawie art. 618 § 1 k.p.c. połączono sprawę I Ns 24/17 ze sprawą I Ns 39/17 do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

/postanowienie - k.80 sygn. akt I Ns 24/17/

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny :

w dniu 29 listopada 1974r. aktem własności ON – (...) I. K. (1) i B. K. (1) wydanym na podstawie art. 1 ust 1 art. 5 i 12 ustawy z dnia 26 października 1971r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (Dz. U. Nr 27, poz. 250) stali się właścicielami nieruchomości (działek) oznaczonych w ewidencji gruntów nr (...) obrębu J. o łącznej powierzchni (...) ha.

/kserokopia (...) k. 10, I Ns 24/17/

Nadto byli właścicielami działki nr (...) położonej w F. nr (...) o powierzchni (...) ha stanowiącej użytki rolne zabudowane objętej księgą wieczystą (...), stanowiącej część nieruchomości o łącznej powierzchni (...) ha G. – K..

/dowód: wypis z rejestru gruntów – k. 13, wyrys z mapy ewidencyjnej – k. 14, wydruk z treści księgi wieczystej nr (...) –k. 18 – 21 w aktach I Ns 24/17, odpis zwykły księgi wieczystej – k. 8 – 10 w aktach I Ns 39/17/

Na działce w F. wybudowali w 1956r. dom a w 1963r. oborę i stodołę.

/dowód: pozwolenie na budowę - k. 7 , decyzja – k.8 akta I Ns 24/17/

Nieformalną umową na potrzeby uzyskania renty z KRUS małżonkowie I. i B. K. (1) przekazali całe gospodarstwo rolne córce B. K. (2) (obecnie Z.), między innymi dot. (...) z dnia 29 listopada 1974r.

/dowód: poświadczenie – k. 53, wniosek o przyznanie świadczenie pieniężnego – k. 53 verte/

I. K. (1) pobierała emeryturę rolniczą od 1 lipca 1980r.w związku z przekazaniem gospodarstwa rolnego.

/bezsporne/

Granice przekazanych działek pozostały niezmienne.

/bezsporne/

Małżonkowie K. nie posiadali gospodarstwa na terenie Gminy K. w roku 1981.

Pozostawili sobie jedynie dla własnego użytkowania 2 pomieszczenia mieszkalne, a także mieli zapewniony dostęp do budynków gospodarczych. B. Z. (K.) zamieszkiwała w F. od urodzenia wraz z rodzicami, natomiast wraz z małżonkiem od dnia 31 grudnia 1974r. Ukończyła szkołę rolniczą. B. K. (2) uważa się za właściciela nieruchomości, gdyż na jej rzecz rodzice przekazali całą nieruchomość w tym i w F., a innych nieruchomości nie posiadali.

/dowód: zeznania B. Z. w sprawie Ns 24/17 protokół z rozprawy - k. 62 – 63, czas nagrania 02:52:14 do 03:01:24 w sprawie INs 39/17 protokół rozprawy k. 90-v /

H. W. wyprowadziła się z F. w kwietniu 1975r. do K..

/bezsporne/

Przedmiotowa nieruchomość w F. (działka przyzagrodowa) stanowiła integralną część gospodarstwa rolnego. Znajdowały się na niej budynki gospodarcze, obora, stodoła, letnia kuchnia, czyli siedlisko dla całego gospodarstwa rolnego. Plony z działki rolnej w J. (siano, ziemniaki, zboże) zwożone były do F.. Było to konieczne dla utrzymania zwierząt hodowlanych. Były tam trzymane świnie, krowa, kury, kaczki. Na działce w F. uprawiane były także warzywa.

/zeznania B. Z. , nagranie czas 00:06:05 do 00:36:30 w sprawie I Ns 24/17 oraz protokół z rozprawy – k. 49 w sprawie I Ns 39/17 /

K. Z. – mąż B. Z. pracował w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej, gdzie uprawiał pola kombajnem. A po godzinach pracy zawodowej pracował w przedmiotowym gospodarstwie rolnym, tj. obrabiał ziemię, zbierał plony kombajnem. Wprowadzał nowości w zakresie zasiewów, chowu zwierząt. Na potrzeby prowadzenia gospodarstwa wynajmował odpłatnie maszyny rolnicze z PGR-u. Wcześniej gospodarstwo obrabiał ojciec B. Z. posługując się koniem. Małżonkowie K. włączali się w pracę przy inwentarzu i w polu. B. i K. Z. dokonali licznych nakładów na nieruchomość w F.: za życia małż. K. zrobione zostało ogrodzenie (1981r.), nadto wymienione zostały okna (trzykrotnie, najpierw – 1989, następnie po 5-10 latach), podłogi, naprawiony ganek, dach (na początku lat 2000), rynny, brama, utwardzony podjazd, doprowadzony gaz, woda (1986r.) K. Z. dosadzał żywopłot w latach 80-tych. Zajmował się sadem. Do końca lat 80-tych w gospodarstwie była krowa, którą zajmowała się B. Z.. Małż. Z. inwestowali w nieruchomość własne środki finansowe. H. W. nie czyniła żadnych nakładów i nie pomagała w pracach polowych. Po zamknięciu spółdzielni rolniczej małż. Z. wydzierżawili ziemię rolną. W przedmiocie inwentarza żywego znajdującego się w F. sami decydowali, nikogo nie informując o swoich planach.

/decyzja – k.29 sygn. I Ns 24/17, nagranie czas: 00:36:36 do 00:58:35 sygn. I Ns 24/17, zeznania B. Z., protokół z rozprawy - k.49 sygn. I Ns 39/17 w zw. z protokół z rozprawy: k. 87 – 91, nagranie czas: od 02:52:14 do 03:01:24, zeznania świadka M. O. (1), nagranie czas 01:33:12 do 02:22:25, protokół z rozprawy k. 87 – 91 w sprawie I Ns 39/17/

K. i B. Z. traktowani byli jak właściciele nieruchomości przekazanej przez rodziców B. Z.. B. Z. do czasu, kiedy córki skończyły szkołę i kiedy podjęła pracę poza gospodarstwem rolnym, to trzymała zwierzęta hodowlane i zajmowała się nimi: wyprowadzała krowę, karmiła kury. Wraz z mężem pracowali w polu, na roli. Wcześniej ojciec B. obrabiał pole koniem a później ziemią zajmował się głównie K. Z., który pracował na polu wynajmowanymi ze Spółdzielni Rolniczej maszynami i zwoził plony do siedliska.

/dowód: zeznania świadka C. K. – nagranie czas 01:14:55 do 01:26:17, protokół z rozprawy k. 62 –65, I Ns 24/17/

Rodzice planowali, że to córka B. Z. miała zostać na gospodarce, ona kształciła się rolniczo, a dla drugiej córki była kupiona działka z domem w K., dom ten potem był rozebrany i państwo W. sami stawiali nowy. B. Z. wraz z mężem zajmowali się gospodarstwem jeszcze za życia rodziców. Tam było ich centrum życiowe. Gospodarstwo rolne składało się z ziemi rolnej w miejscowości J. i z zabudowań w F..

/dowód: zeznania świadka M. T., nagranie czas: 01:33:20 do 01:44:51, protokół z rozprawy k. 62 –65, I Ns 24/17, zeznania świadka K. K. (4) – nagranie czas 01:45:18 do 02:01:54, protokół z rozprawy k. 62 –65, I Ns 24/17, nagranie czas: 00:36:36 do 00:58:35 sygn. I Ns 24/17, zeznania B. Z., protokół z rozprawy - k.49 sygn. I Ns 39/17 w zw. z protokół z rozprawy: k. 87 – 91, nagranie czas: od 02:52:14 do 03:01:24, zeznania świadka M. O. (1), nagranie czas 01:33:12 do 02:22:25, protokół z rozprawy k. 87 – 91 w sprawie I Ns 39/17, zeznania świadka C. K. – nagranie czas 01:14:55 do 01:26:17, protokół z rozprawy k. 62 –65, I Ns 24/17, zeznania świadka K. K. (4) – nagranie czas 01:45:18 do 02:01:54, protokół z rozprawy k. 62 –65, I Ns 24/17, zeznania świadka M. T., nagranie czas: 01:33:20 do 01:44:51, zeznania świadka K. K. (4) – nagranie czas 01:45:18 do 02:01:54protokół z rozprawy k. 62 –65, I Ns 24/17/

Po zdaniu gospodarstwa za rentę zaczęli zarządzać nim małżonkowie Z., którzy dbali o zabudowę, przeprowadzali remonty. K. K. (4) wraz z mężem podżyrowali im kredyt na remont dachu na stodole z oborą, gdy uległa zawaleniu. K. Z. najmował ciągniki do pracy w polu z PGR – u. Rodzice B. Z. po przekazaniu gospodarstwa jedynie w nim pomagali. Do śmierci I. K. (1) nie było widać, aby ona samodzielnie coś poprawiała, remontowała.

/dowód: zeznania świadka K. K. (4) – nagranie czas 01:45:18 do 02:01:54, protokół z rozprawy k. 62 –65, I Ns 24/17, zeznania świadka M. T., nagranie czas: 01:33:20 do 01:44:51, protokół z rozprawy k. 62 –65, I Ns 24/17, zeznania świadka K. K. (4) – nagranie czas 01:45:18 do 02:01:54, protokół z rozprawy k. 62 –65, I Ns 24/17, nagranie czas: 00:36:36 do 00:58:35 sygn. I Ns 24/17, zeznania B. Z., protokół z rozprawy - k.49 sygn. I Ns 39/17 w zw. z protokół z rozprawy: k. 87 – 91, nagranie czas: od 02:52:14 do 03:01:24, zeznania świadka M. O. (1), nagranie czas 01:33:12 do 02:22:25, protokół z rozprawy k. 87 – 91 w sprawie I Ns 39/17, zeznania świadka C. K. – nagranie czas 01:14:55 do 01:26:17, protokół z rozprawy k. 62 –65, I Ns 24/17, zeznania świadka K. K. (4) – nagranie czas 01:45:18 do 02:01:54, protokół z rozprawy k. 62 –65, I Ns 24/17, zeznania świadka M. T., nagranie czas: 01:33:20 do 01:44:51/

Małżonkowie Z. czuli się właścicielami i traktowani byli jak właściciele nieruchomości (między innymi przez sąsiadów, rodzinę). Mieszkają na nieruchomości wraz z córkami i wnuczką. Opłacali podatki. B. Z. figurowała jako podatnik z tytułu posiadania zabudowanego gruntu w F. oraz gospodarstwa rolnego w miejscowości J.. Już w latach 1979 – 80 B. Z. figurowała w rejestrach podatkowych jako użytkownik gospodarstwa rolnego położonego w F.. W 2015r. dokonano aktualizacji rodzaju użytku na działce nr (...) z gruntowego na Br – RV. Nadto zmieniono zapis co do powierzchni działki z (...) na (...) ha.

/zaświadczenie – k. 22, nakaz płatniczy – k.23, zaświadczenia – k. 24 -26, zeznania świadka M. T., nagranie czas: 01:33:20 do 01:44:51, protokół z rozprawy k. 62 –65, I Ns 24/17, zeznania świadka K. K. (4) – nagranie czas 01:45:18 do 02:01:54, protokół z rozprawy k. 62 –65, I Ns 24/17, nagranie czas: 00:36:36 do 00:58:35 sygn. I Ns 24/17, zeznania B. Z., protokół z rozprawy - k.49 sygn. I Ns 39/17 w zw. z protokół z rozprawy: k. 87 – 91, nagranie czas: od 02:52:14 do 03:01:24, zeznania świadka M. O. (1), nagranie czas 01:33:12 do 02:22:25, protokół z rozprawy k. 87 – 91 w sprawie I Ns 39/17, zeznania świadka C. K. – nagranie czas 01:14:55 do 01:26:17, protokół z rozprawy k. 62 –65, I Ns 24/17, zeznania świadka K. K. (4) – nagranie czas 01:45:18 do 02:01:54, protokół z rozprawy k. 62 –65, I Ns 24/17/

B. K. (1) zmarł 25 maja 1986r. na blisko rok przed żoną. Pracował na kolei.

/bezsporne/

I. K. (1) zmarła 16 lutego 1987r. w F..

Spadek po niej na podstawie ustawy nabyły córki: B. Z. oraz H. W. po ½ części spadku każda z nich.

/postanowienie spadkowe – k. 6/

Spis inwentarza nie był po zmarłej sporządzany. W skład spadku po I. K. (1) nie wchodzi nic więcej niż sporny przedmiot wniosku o zasiedzenie i wniosku o dział spadku.

/bezsporne/

W następstwie złożenia do Wydziału Ksiąg Wieczystych postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku w sprawie I Ns 906/15 H. W. i B. Z. zostały ujawnione jako współwłaścicielki w równych częściach (po ½ każda) nieruchomości położonej w F..

/wypis z rejestru gruntów – k. 13, wyrys z mapy ewidencyjnej – k. 14, wydruk z treści księgi wieczystej nr (...) –k. 18 – 21 w aktach I Ns 24/17, odpis zwykły księgi wieczystej – k. 8 – 10 w aktach I Ns 39/17/

Spory i pogorszenie relacji pomiędzy siostrami datuje się od chwili wniesienia sprawy o spadek po I. K. (1).

H. W. nie wykonywała żadnych czynności właścicielskich w F., sama to podkreślała.

/dowód: zeznanie H. W. nagranie czas: 02:28:07 do 02:39:41, protokół z rozprawy k.90, I Ns 39/17/

Sąd dał wiarę zeznaniom uczestniczki B. Z., zeznaniom świadków C. K., K. K. (4), M. T. i M. O. (1) na okoliczność użytkowania działki położonej w F.. Ich zeznania są zgodne, logiczne i wzajemnie się uzupełniają. Korespondują też z treścią wyjaśnień uczestnika K. Z. /k.62/. C. K. (mieszkającą naprzeciwko) nie związana z żadną ze stron, była naocznym świadkiem tego co działo się na przedmiotowej nieruchomości, kto na niej pracował i kto o nią dbał, znała rodziców uczestników postępowania i miała wiedzę w zakresie przekazania gospodarstwa (...). Świadek M. T. zeznała, że B. wraz z mężem gospodarzyli na nieruchomości, jeszcze przed śmiercią rodziców B., a gospodarstwo rolne stanowiło całość, bo pola nie mogły funkcjonować bez zabudowań siedliska. Świadek M. O. (2), córka B. Z. i K. Z., zamieszkiwała od urodzenia na przedmiotowej nieruchomości. Była naocznym świadkiem od najmłodszych lat stosunków między rodzicami a dziadkami, widziała jakie prace wykonywali, czym się zajmowali, w tym z jakim nastawieniem, także czy od kogokolwiek byli w tych czynnościach zależni.

Sąd nie dał wiary zeznaniom świadków L. M., która stwierdziła, że miała blisko ziemię, ale nie bywała w F.. Świadek I. W. jak sama zaznaczyła, to przyszła zeznawać w zasadzie tylko w kwestii problemów zdrowotnych B. Z..

Świadkowie powołani na wniosek H. W. wypowiadali się w ten sposób, iż wyłącznie nieruchomością zajmowali się dziadkowie, w tym i uprawą pól, co pozostaje w sprzeczności z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w sprawie i doświadczeniem życiowym oraz zwyczajami panującymi od lat w środowisku wiejskim. Rodzice ustalali, które dziecko zostanie na gospodarstwie, które wyprowadzając się, jest wyposażane. Wnioskodawczyni podkreślała, że rodzice nie finansowali budowy ich domu, że ojciec nie miał siły pomagać przy budowie, ale przemilczała, że rodzice mieli udział finansowy w nabyciu dla niej działki w K. zabudowanej starym budynkiem, który później został rozebrany. Może właśnie dlatego wnioskodawczyni nie wykonywała żadnych czynności właścicielskich wobec siedliska, do niczego się tam nie wtrącała. Poza chciała „załatwić” odpisanie się od siedliska za działkę na F. i to dla siostrzenicy nie dla siebie.

Córka wnioskodawczyni wyraźnie podkreślała, że ona nie widziała wujka jeżdżącego kombajnem, ona jako 10-letnie dziecko nie mogła przecież być ze względów bezpieczeństwa zabierana na pole. Świadkowie wnioskodawczyni nie zamieszkiwali wspólnie w siedlisku. A. M. w zasadzie po śmierci dziadków nie przybywała na terenie spornej nieruchomości, nie kontaktowała się z rodziną tam pozostałą, a jak była kilka lat temu to nie jest w stanie określić, co się zmieniło. Zeznania te są sprzecznie z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym i Sąd nie dał im wiary, zdają się być bardziej ocenami niż przedstawieniem faktów. Co potwierdza emocjonalne zachowanie zaprezentowane tuż przed zamknięciem rozprawy.

Materiał dowodowy zebrany w sprawie wskazuje, że to B. i K. Z. dysponowali samodzielnie nieruchomością. Ich właśnie rodzice B. Z. widzieli jako następców i mających pozostać na nieruchomości na stałe, skoro druga siostra miała odrębny dom w innej miejscowości a B. i K. Z. po ślubie musieli dokonać wyboru w kwestii pozostania w F. czy też objęcia leśniczówki w rodzinnych stronach uczestnika postępowania. Nadto sama H. W. potwierdziła, że nie wykonywała żadnych czynności właścicielskich odnośnie nieruchomości w F..

Małżonkowie K. mieli świadomość, iż warunkiem przejścia na emeryturę jest przekazanie całej nieruchomości, całego gospodarstwa rolnego. Zapis dotyczący jedynie jednego (...) (działki rolnej) nie oznacza, iż do przekazania działki nie doszło. Wręcz przeciwnie zebrany w sprawie materiał dowodowy pokazuje, iż działkę zabudowaną w F. także przekazano najpóźniej z dniem 1 lipca 1980r. (data pewna rozumiana jako ostatnia możliwa) B. Z.. Rodzice zostawili sobie służebność dożywotniego zamieszkiwania w siedlisku w F.. Dopóki mogli to nadal pomagali w gospodarstwie, bo w środowisku wiejskim jest tak, że gdy są żniwa, wykopki, czy inwentarz trzeba obrządzić, to każdy domownik pracuje, co nie oznacza, że gospodarstwa nie przekazali.

Nie zmienia tego nawet czas, gdy uczestnikom zdarzało się okresowo popadać w ciągi, co szczerze przyznała sama uczestniczka postępowania i o czym zeznała jej córka. Wówczas ta pomoc była szczególnie potrzebna. Żadne jednak zwierzę nie padło, ziemia była obrabiana, a dzieci zaopiekowane. Szczęśliwie problem się skończył już wiele lat temu.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie może nastąpić tylko na rzecz osoby, która nie jest właścicielem i która była posiadaczem samoistnym nieruchomości w chwili upływu terminu zasiedzenia.

Samoistnym posiadaczem nieruchomości w rozumieniu art. 172 k.c. jest ten, który nią włada jak właściciel (art. 336 k.c.), czyli wykonuje uprawnienia składające się na treść prawa własności (art. 140 k.c.); korzysta z nieruchomości z wyłączeniem innych osób, pobiera pożytki i dochody, a także uważa się za uprawnionego do rozporządzenia nią.

Zgodnie z treścią art. 172§1 k.c. posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze. Jednakże po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze ( §2 art. 172 k.p.c.).

B. Z. nabyła prawa do spadku po matce I. K. (1) w połowie (1/2 części) na podstawie prawomocnego postanowienia spadkowego wydanego w sprawie toczącej się pod sygn. I Ns 906/15 przed tutejszym Sądem. Jest więc współwłaścicielem w ½ części przedmiotowej nieruchomości wchodzącej w skład spadku. Drugą połowę spadku nabyła H. W., która od chwili śmierci I. K. (1) stała się jedynie formalnie współwłaścicielem majątku pozostawionego przez matkę tj. nieruchomości w F.. H. W. nie wykonywała żadnych czynności właścicielskich w stosunku do posiadanego przez siostrę składnika majątkowego wchodzącego w skład spadku po I. K. (1). Od dnia 1 lipca 1980r. wszelkie uprawnienia właścicielskie, zarządcze związane z przedmiotową nieruchomością wykonywała B. Z. wraz z mężem i to w całości na działce nr (...) w F..

Zarówno z piśmiennictwa jak i orzecznictwa Sądu Najwyższego w sposób nie budzący wątpliwości wynika, że możliwe jest zasiedzenie udziału we współwłasności nieruchomości przez współwłaściciela. Wymaga to jednak udowodnienia przez tegoż współwłaściciela, iż rozszerzył swój zakres posiadania ponad swój udział w sposób widoczny dla otoczenia. Przy czym samo niewykonywanie posiadania przez innych współwłaścicieli nie oznacza, że inny współwłaściciel przejął całą nieruchomość w samoistne posiadanie także w zakresie udziałów pozostałych współwłaścicieli tj. ponad swój udział. Niezbędne jest wykazanie woli władania nieruchomością wyłącznie dla siebie i z wolą odsunięcia od praw do nieruchomości pozostałych współwłaścicieli. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy mi.in. w postanowieniu z dnia 10 lutego 2016r. w sprawie I CSK 55/15. W powyższym postanowieniu Sąd Najwyższy stwierdził, że dopuszczalne jest zasiedzenie udziału we współwłasności nieruchomości przez innego współwłaściciela.

Dochodzi do niego jednak - jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w postanowienie z dnia 29 czerwca 2010 r., III CSK 300/09 - w specyficznej sytuacji, jaka powstaje wtedy, gdy posiadanie właścicielskie wykonuje osoba do tego uprawniona jako współwłaściciel. Zgodnie z art. 206 KC każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli. Uprawnienie to jest konsekwencją przyjętej w art. 195 KC koncepcji prawa współwłasności jako prawa własności przysługującego niepodzielnie kilku osobom. Prawo to cechuje jedność przedmiotu własności, wielość podmiotów i niepodzielność samego prawa. Niepodzielność prawa wyraża się w tym, że każdy ze współwłaścicieli ma prawo do całej rzeczy. Posiadanie rzeczy przez współwłaściciela jest zatem posiadaniem właścicielskim i samoistnym, stanowi bowiem realizację jego niepodzielnego prawa do rzeczy. Oznacza to, że z faktu posiadania rzeczy przez współwłaściciela wynika jedynie, iż korzysta on z tej rzeczy zgodnie z przysługującym mu prawem. Niewykonywanie prawa posiadania przez innych współwłaścicieli nie uprawnia do wniosku, że współwłaściciel posiadający przejmuje rzecz w samoistne posiadanie w zakresie ich uprawnień. Posiadanie właścicielskie całej rzeczy przez współwłaściciela wyłącznie dla siebie i z wolą odsunięcia od realizacji praw do tej rzeczy innych współwłaścicieli jest możliwe, ale wymaga, aby współwłaściciel żądający stwierdzenia zasiedzenia idealnego udziału innego współwłaściciela udowodnił, że zmienił (rozszerzył) zakres swego samoistnego posiadania ponad realizację uprawnienia przewidzianego w art. 206 KC i uzewnętrznił tę zmianę wobec współwłaścicieli. Zastosowanie w takim wypadku domniemania z art. 339 KC wymaga wykazania przez współwłaściciela, że posiada rzecz ponad swoje prawo wynikające ze współwłasności. Ze względu na szerokie uprawnienia współwłaściciela do rzeczy - konieczne jest wykazanie konkretnych faktów potwierdzających rzeczywiste przejęcie praw i obowiązków innych współwłaścicieli w sposób pozwalający im dostrzec zmianę.

W niniejszej sprawie B. Z. już od 1 lipca 1980r. objęła w posiadanie całość przedmiotowej nieruchomości położonej w F.. Zrobiła to w sposób widoczny dla otoczenia. Rodzice B. Z. przebywali nadal na nieruchomości jednak wszelkie znaczące decyzję w odniesieniu do nieruchomości podejmowali małżonkowie Z.. To oni mieszkali na nieruchomości na stałe, początkowo z małżonkami K. (rodzicami B.) a po ich śmierci już tylko z własnymi dziećmi. W pracach w gospodarstwie pomagali im i doradzali rodzice B. Z. dopóki żyli i mieli siły. Tak powszechnie dzieje się w środowisku wiejskim, iż mimo przekazania majątku to dopóki przekazujący pozostają przy zdrowiu i mają chęci, to współuczestniczą w prowadzeniu tego gospodarstwa nadal. Niemniej jednak K. Z. wprowadzał zmiany w plonach i hodowli. Miał bowiem również rolnicze wykształcenie. Nadto to małżonkowie Z. uznawali się i uznają siebie (a nadto są traktowani przez otoczenie) za właścicieli nieruchomości.

Małżonkowie Z. samodzielnie zarządzali gospodarstwem, dbali o siedlisko, płacili podatek, zwozili plony na F. z działki rolnej znajdującej się w miejscowości J.. K. Z. pracował w PGR i korzystał ze sprzętu rolniczego do celów prowadzenia gospodarstwa.

H. W. w żaden sposób nie miała wpływu na to co dzieje się na nieruchomości. Posiadacze nie musieli nigdy i nie liczyli się ze zdaniem H. W., czy innych osób, byli samodzielnie w podejmowanych przez siebie decyzjach.

Od 1 lipca 1980r. I. K. (2) pobierała emeryturę rolniczą w związku z przekazaniem całego gospodarstwa rolnego na córkę B. Z., w tym aktem własności (...) z dnia 29 listopada 1974r. (działki ewidencyjne nr (...) obrębu J., powiat (...)). I. K. (2) dla celów rentowych musiała pozbyć się własności całego gospodarstwa, co też uczyniła. Już w 1980r. jako użytkowniczkę i podatnika z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego położonego w miejscowości (...) wskazano B. Z.. B. Z. miała wykształcenie rolnicze. Wszelkie remonty, konieczne przyłącza, nakłady na nieruchomość ponosili małż. Z., choć możliwe oczywiście, że jak jeszcze żyli partycypowali częściowo w tych kosztach ich poprzednicy. Jak wynika z zebranego materiału dowodowego małżonkowie K. mieli wolę, aby to córka B. pozostała na ojcowiźnie a nie H., która w zasadzie już przed staraniami o świadczenie emerytalne nie mieszkała z nimi i wyprowadziła się w kwietniu 1975r. do K., gdzie miała własny dom.

Z uwagi na brak dobrej wiary do zasiedzenia pozostałego udziału konieczny był upływ trzydziestoletniego okresu posiadania samoistnego. Za początek biegu tego terminu Sąd przyjął 1 lipca 1980r. dzień uzyskania renty rolniczej przez I. K. (1). Upływ terminu zasiedzenia udziału w przedmiotowej nieruchomości (w wysokości ½) do wspólności małżeńskiej M. i K. Z. nastąpił więc w dniu 1 lipca 2010r.

Zgodnie z art. 618§1 k.p.c. w postępowaniu o zniesienie współwłasności sąd rozstrzyga także spory o prawo żądania zniesienia współwłasności i o prawo własności.

Wobec powyższego Sąd na podstawie art. 172 §1 i 2 k.c. stwierdził zasiedzenie udziału na małżonków Z., oddalając wniosek o dział spadku.

Złożony w dniu 3 lutego 2017r. wniosek o dział spadku nie przerwał biegu przedawnienia iż wcześniej tj. z dniem 1 lipca 2010r. upłynął 30 – letnie termin trzydziestoletniego okresu samoistnego posiadania.

Podstawę orzeczenia o kosztach stanowi art. 520 § 1 k.p.c. Sąd nie znalazł powodów do odstąpienia od tej ogólnej zasady postępowania nieprocesowego. Rozważył w tym zakresie zarówno interesy uczestników, jak i wynik obu połączonych postępowań.